ارکان ایماندرباره این که ایمان دینی بر چه پایه یا پایه‌هایی بنا می‌شود، متکلمان شیعه چند نظریه مطرح ساخته‌اند، که به برخی از آنها در این مبحث اشاره شده است. ۱ - دیدگاه‌ها۱.۱ - دیدگاه اولبرخی بر آن‌اند که ایمان تنها یک رکن دارد و آن، همان باور قلبی است. بنابر این نظرگاه، ایمان، تصدیق به قلب است، و اقرار زبان و عمل به ارکان در تحقق آن نقشی ندارند. [۱]
تمهید الاصول، ص۲۹۳.
[۲]
ضمیمه تفسیر ابوالفتوح رازی، ص۱۱.
[۳]
نثر طوبی فی الفاظ القرآن، ص۴۲.
۱.۲ - دیدگاه دوماما برخی متکلمان شیعه ایمان را دارای دو رکن دانسته‌اند: باور قلبی و اقرار زبانی. اینان معتقدند که ایمان، عبارت از تصدیق به قلب و زبان است و تصدیق قلبی هر چند لازم است، کافی نیست؛ زیرا خداوند فرموده است: «با اینکه (فرعونیان) در دل یقین داشتند، از روی کبر و ستم ، آن را انکار کردند.». اقرار زبانی نیز به تنهایی کافی نیست؛ زیرا خداوند فرموده است: «اعراب گفتند: ایمان آوردیم. به آنان بگو: ایمان نیاورده‌اید؛ بلکه بگویید اسلام آورده‌ایم.». این کسان به زبان بر یگانگی خدا و نبوت و معاد گواهی می‌دادند؛ ولی خداوند با صراحت، آنان را بی ایمان می‌خواند. پس می‌توان دریافت که ایمان بر دو پایه باور و اقرار بنا شده است و هیچ یک به تنهایی کافی نیست. [۶]
تجرید الاعتقاد، ص۳۰۹.
[۷]
دائرة المعارف تشیع، ج۲، ص۶۵۴.
۱.۳ - ارکان ایمان از نگاه روایاتدر روایتی از امام علی علیه‌السّلام آمده است که ایمان بر چهار رکن استوار است: صبر و یقین و عدل و جهاد . برخی متکلمان نیز پنج رکن برای ایمان برشمرده‌اند: توحید ، عدل، نبوت، امامت و معاد. [۹]
دائرة المعارف تشیع، ج۲، ص۶۵۴.
۱.۴ - دیدگاه سومبرخی دیگر بر آن‌اند که ایمان افزون بر باور، اقرار و عمل، رکنی دیگر نیز دارد و آن عبارت است از تبلیغ و نشر آیین حق و اقامه دلیل بر مبانی دین و زدودن شک و تردید از قلب بندگان از مجموع آیات ، روایات و نیز دیدگاه‌های دانشمندان شیعه بر می‌آید که ایمان سه پایه دارد: باور قلبی، اقرار زبانی و عمل به ارکان بدنی (تعریف ایمان). ۲ - پانویس
۳ - منبعفرهنگ شیعه، برگرفته از مقاله«ارکان ایمان». |